Pleidooi tegen een apart BIG-register voor orthopedagogen

Minister de Jonge van VWS stelt voor de orthopedagoog-generalist als nieuw basisberoep op te nemen in de wet BIG. Wij vinden dit geen goed plan. Het is niet in het belang van de patiënt, en ook niet van de beroepsgroep. Wij roepen de minister dan ook op om dit voorstel in te trekken, en vast te houden aan de gz-psycholoog als basisberoep voor psychologen én pedagogen in de gezondheidszorg. Daarbij kan er een overgangsregeling komen voor orthopedagogen-generalist NVO naar het register van gz-psychologen. 

Het voorstel van de minister

Het voorstel van de minister is onderdeel van een wetsvoorstel voor wijziging van de wet-BIG, dat in december 2017 werd gepubliceerd. Voorgesteld wordt de orthopedagoog-generalist toe te voegen aan de acht zogenaamde artikel 3-beroepen, waaronder de gz-psycholoog en de psychotherapeut. De toelatingseis voor registratie is een academische vooropleiding psychologie of pedagogiek, gevolgd door een tweejarige postmaster opleiding.

Met deze wetswijziging komt de minister tegemoet aan een langgekoesterde wens van de NVO, de vereniging van pedagogen en onderwijskundigen. Wij menen dat met dit plan de belangen van de patiënt op geen enkele manier worden gediend, en de belangen van psychologen én orthopedagogen worden geschaad. Daarom deze petitie.

Acht redenen om het niet te doen

1. Orthopedagogen hebben al een plaats in de wet-BIG, namelijk het artikel 3-beroep van gezondheidszorgpsycholoog (gz-psycholoog). De gz-psycholoog is twintig jaar geleden gelanceerd als BIG-beroep voor psychologen én pedagogen in de gezondheidszorg, en heeft zijn waarde inmiddels ruimschoots bewezen. Een aanmerkelijk deel van de gz-psychologen is van origine pedagoog, en de meeste pedagogen die in de gezondheidszorg werken hebben een BIG-registratie als gz-psycholoog. 
2. De inhoudelijke verschillen tussen gz-psychologen en orthopedagogen zijn verwaarloosbaar. Ze hebben niet zo zeer betrekking op het deskundigheidsgebied, maar op het perspectief van waaruit gewerkt wordt. Dit rechtvaardigt geen apart BIG-register voor orthopedagogen.
3. Er wordt al jaren geklaagd over de onduidelijkheid van het beroepsgebouw van psychologen en pedagogen in de gezondheidszorg. Recent nog wees de evaluatie van de wet BIG op de grote overlap tussen gz-psychologen, psychotherapeuten en klinisch psychologen. Nog een BIG-beroep erbij zal dit probleem alleen maar groter maken. Aan patiënten, voor wie de BIG-registers uiteindelijk bedoeld zijn, zal echt niet uitgelegd kunnen worden wat het verschil is tussen een gz-psycholoog en een orthopedagoog.
4. Erkenning van de orthopedagoog als apart basisberoep zet de deur open naar verdere versplintering. Het NIP heeft al een voorstel ingediend voor de kinder- en jeugdpsycholoog als apart BIG-beroep, en niet in te zien is waarom er dan ook geen apart register zou kunnen komen voor ouderenpsychologen, cognitief gedragstherapeuten etc. etc. In plaats daarvan pleiten wij voor eenvoud, net als bij de andere BIG-beroepen: één artikel 3-basisberoep, met daarbinnen alle benodigde ruimte voor differentiatie, specialisatie etc.
5. Ook voor orthopedagogen zelf is een tweede BIG-register slecht nieuws. Ze komen voor de lastige keuze te staan tussen twee BIG-registraties: gz-psycholoog of orthopedagoog-generalist. Als ze voor beide kiezen, moeten ze beide kwalificaties ook onderhouden en telkens vernieuwen. Dat probleem wordt nog groter als ze zich willen specialiseren.
6. Eén van de criteria voor erkenning als BIG-basisberoep is dat een beroep voldoende onderscheidend is ten opzichte van andere beroepen. Dit is bij de orthopedagoog-generalist niet het geval. In het wetsvoorstel wordt gesteld dat het onderscheid ligt in de focus van de behandeling. Bij de gz-psycholoog zou de stoornis van de zorgvrager de focus zijn, bij de orthopedagoog-generalist zou diens opvoedings- en ontwikkelingscontext de focus zijn. Dit onderscheid valt in de praktijk van de behandeling van kinderen en jeugdigen niet te maken.
7. Voor pedagogen die werkzaam zijn met jongeren bestaat al een wettelijke kwaliteitsborging: het Kwaliteitsregister Jeugd. BIG-registratie heeft dus alleen toegevoegde waarde voor orthopedagogen die zich in het kader van gezondheidszorg bezighouden met (jong)volwassenen, en niet al geregistreerd zijn als gz-psycholoog. Ons inziens is het buitenproportioneel om voor zo’n kleine groep een heel nieuw BIG-beroep op te tuigen.  
8. Er is een veel eenvoudiger oplossing, die al bijna twintig jaar naar volle tevredenheid functioneert: de gz-psycholoog als gezamenlijk basisberoep voor psychologen en (ortho-)pedagogen in de gezondheidszorg. Daarbij zou er een soepele instroomregeling mogelijk moeten zijn voor pedagogen die geregistreerd zijn als orthopedagoog-generalist bij de NVO. 

Wij verzoeken de minister dan ook met klem om

• het voorstel voor een apart BIG-register voor orthopedagogen in te trekken
• in plaats daarvan te bevorderen dat orthopedagogen-generalist NVO in kunnen stromen in het register van gz-psychologen.   

Prof.dr. Cees van der Staak, emeritus hoogleraar klinische psychologie en oud-hoofdopleider van de opleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog, klinisch psycholoog en psychotherapeut.

Drs. Peter van Drunen, vrijgevestigd adviseur en oud-secretaris van de Kamer Gz-Psycholoog en het College Specialismen GZ-Psycholoog.

Prof.dr. Giel Hutschemaekers, hoogleraar Geestelijke Gezondheidszorg aan de Radboud Universiteit.

Voor de volledige tekst van het wetsvoorstel zie: https://www.internetconsultatie.nl/bigii

prof.dr. Cees van der Staak, drs. Peter van Drunen en prof.dr. Giel Hutschemaekers    Neem contact op met de schrijver van de petitie