Nieuw vertrouwen en nieuw beleid nodig bij zwembond KNZB

We luiden de noodklok en middels deze brief willen we aangeven dat we het vertrouwen in het beleid van de KNZB met betrekking tot de zwemsport hebben verloren.

Wij kiezen voor deze weg, omdat we inmiddels geen andere mogelijkheid zien. Na talloze pogingen om gehoord te worden, mee te mogen praten of invloed uit te mogen oefenen op het beleid, hebben wij de hoop verloren dat dit via onze reguliere aanspreekpunten binnen de KNZB nog tot de mogelijkheden behoort. De toekomst van onze verenigingen en de zwemsport in Nederland wordt hierdoor geschaad.

De afgelopen jaren hebben wij diverse ontwikkelingen in het beleid van de KNZB geconstateerd die de toekomst van onze verenigingen ernstig bedreigen. Ontwikkelingen die de autonomie, het ondernemerschap en de bevlogenheid van onze bestuurders, coaches, zwemmers en vrijwilligers aantasten. Dit heeft tot gevolg dat het steeds moeilijker wordt om onze verenigingen (prestatief) overeind te houden, nieuwe leden aan te trekken of jonge zwemmers op te leiden tot volwaardige wedstrijdzwemmers.

Deze ontwikkelingen gaan gepaard met een cultuur van ‘angst en uitsluiting’ die door de KNZB is gecreëerd. Volg je als vereniging, coach of talentvolle zwemmer niet het beleid of het programma zoals door de KNZB is bepaald en voorgeschreven, dan wordt een vereniging, coach of zwemmer veelal uitgesloten (of gedreigd uitgesloten te worden) van centrale faciliteiten, financiële ondersteuning en/of deelname aan trainingskampen en zelfs wedstrijden. Een cultuur die de afgelopen jaren teveel terrein gewonnen heeft en die doorbroken moet worden.  

De afgelopen jaren zijn er door de KNZB talloze beleidsplannen en/of wijzigingen in de uitvoering daarvan, geïmplementeerd. Of het nu om de organisatie en inrichting van de talentontwikkeling en topsport middels NTCs en RTCs gaat, of om de wedstrijdkalender, de limieten voor (inter)nationale kampioenschappen of om de ontwikkeling van de nationale competitie, dan kunnen wij niet anders dan constateren dat al deze beleidsplannen (of het ontbreken daarvan) niet tot het gewenste resultaat hebben geleid.

  • Nederland centraliseert meer dan welk land dan ook. Toch neemt onze achterstand in prestatieniveau bij zowel jeugd en senioren steeds verder toe.
  • De wedstrijdkalender kiest het international zwemmen als uitgangspunt met als gevolg dat de overgrote meerderheid van zwemmend Nederland genoegen moet nemen met een onvolwaardig jaarplan. Ons omringende landen laten zien dat dit anders kan.
  • De vaststelling van, en communicatie over limieten is wisselvallig en gebrekkig, waardoor zwemmers en coaches in onzekerheid achterblijven.
  • De zwemcompetitie is in de huidige vorm al jaren over zijn houdbaarheidsdatum heen. Een vorm van zwemcompetitie wordt, samen met de huidige estafette kampioenschappen, echter zeer gewaardeerd.  

Bovenstaande bevindingen in combinatie met een sterk teruglopende instroom van nieuwe wedstrijdzwemmers, verontrusten ons zeer. Maar de grootste bedreiging voor onze verenigingen is de steeds verder beperkende keuzevrijheid van verenigingen, coaches en zwemmers. Een beperking opgelegd en gevoed door de KNZB en in stand gehouden door de gevreesde angstcultuur.

Dan hebben we het over de keuzevrijheid van bestuurders om hun vereniging op eigen wijze te besturen. Over de vrijheid van coaches om hun zwemmers volgens hun eigen visie te ontwikkelen en te coachen, en over zwemmers om hun eigen keuzes te maken die de toekomst van hun eigen zwemcarrière bepalen. Keuzes die voortvloeien uit een intrinsieke overtuiging, visie en motivatie. Die vele malen effectiever en sterker is dan een gedwongen keuze veroorzaakt door een cultuur van angst en uitsluiting.  

Wij willen als vereniging onze keuzevrijheid terug claimen en in staat gesteld worden onze eigen koers te bepalen, zonder dat onze leden daar de dupe van worden. Een koers die ervoor gaat zorgen dat onze verenigingen weer gaan bloeien, onze (vrijwillige) coaches met plezier hun vak uitoefenen en zwemmers met ambitie en bevlogenheid het beste uit zichzelf en uit hun zwemcarrière halen. Dat is de reden waarom we zo van zwemmen houden. Die reden is lang genoeg zoek geweest, maar we willen deze hervinden en er, het liefst samen met de KNZB, heel hard aan werken om een mooie toekomst te creëren voor onze verenigingen, onze zwemmers en de generaties die nog volgen.  

Een aantal gerenommeerde zwemtrainers heeft inmiddels gezamenlijk een brief naar de KNZB gestuurd, waarin een SWOT-analyse van de huidige situatie en enkele aanbevelingen richting de toekomst van onze zwemsport beschreven staat. Wij verwachten dat deze brief aanleiding vormt tot breed overleg, uiteindelijk resulterend in breed gedragen en vooral effectief beleid.  

Of het nu alleen deze aanbevelingen zijn (de brief is inmiddels gepubliceerd op www.zwemtrainersplatform.nl) of andere aanbevelingen vanuit binnen- en buitenland (benchmarking), we zijn van mening dat we als Nederlandse zwemsport succesvoller kunnen zijn. De evaluatie van Rio levert ongetwijfeld bruikbare informatie op, maar bestrijkt alleen het seizoen 2015-2016 en is te smal om tot de noodzakelijke fundamentele beleidsaanpassingen te komen.    

Ondertekend,