Dinsdag werd bekend dat Jan Jambon, federaal minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken, werkt aan een wetswijziging om krakers te kunnen bestraffen. In plaats van iets te doen tegen het grote probleem van leegstand en te hoge huurprijzen plant de minister dus een aanval op daklozen en actievoerders.

Op een parlementaire vraag over het fenomeen van het “kraken” van woningen, antwoordde minister Jambon het volgende: “Om dat te verhelpen zullen wij artikel 439 van het Strafwetboek uitbreiden met een specifieke strafbaarstelling van krakers. Daardoor zullen de eigenaars, de lokale overheden en de politie de nodige juridische armslag hebben om op te treden tegen deze ernstige inbreuken.”

Krakers zijn mensen die zonder huurcontract hun intrek nemen in leegstaande gebouwen of huizen. Sommigen, onder wie veel daklozen, doen dat uit pure noodzaak om een veilige slaapplaats te hebben. Anderen koppelen de nood aan een woning aan een politieke actie tegen de te hoge huurprijzen en het probleem van de leegstand. 

De eigenaar beschermd

Er is nog geen concrete tekst voor de wetswijziging bekend maar het voorstel is verontrustend. De N-VA plant de uitbreiding van artikel 439 van het Strafwetboek. De huidige tekst van dat artikel garandeert de onschendbaarheid van de woning en beschermt dus bewoners met en zonder huurcontract. Dat Jan Jambon precies in dat artikel krakers strafbaar wil stellen, is cynisch omdat ook de woning van krakers onschendbaar is zonder rechterlijke uitspraak.

De minister wil de focus van artikel 439 verleggen. Nu beschermt dat artikel de “bewoner” van een pand. Die bescherming komt in het voorstel toe aan de “eigenaar van een pand” en dat is in veel gevallen iemand anders. Eigenaars die zich bij problemen nu tot de vrederechter moeten wenden of, indien de identiteit van de krakers niet gekend is, tot de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, zouden zich bij strafbaarstelling van kraken in de toekomst direct tot de politie kunnen wenden. Krakers zouden tot twee jaar gevangenisstraf kunnen krijgen.

In plaats van iets te doen tegen het grote probleem van leegstand en te hoge huurprijzen plant de minister dus een aanval op daklozen en actievoerders.

Keuze voor de 1% rijken

Maar ook voor gewone huurders is de wetswijziging problematisch. Welk verhaal zullen zij hebben als ze bijvoorbeeld geen geschreven contract hebben of niet kunnen bewijzen dat ze huur betaalden?

Het voorstel is ook verontrustend omdat voorgaande pogingen om kraken strafbaar te stellen meestal gepaard gaan met het beschermen van aanhorigheden van eigendom zoals opritten, parkings, tuinen… Ook deelnemers aan politieke acties als bezettingen, piketten en sit-ins riskeren te worden vervolgd.

Met dit voorstel kiest de N-VA opnieuw voor de 1% rijken. Hun voorstel is op maat geschreven van zij die geld genoeg hebben om hun eigendom om speculatieve redenen te laten leegstaan. Het zal tot vervolging leiden van daklozen en politieke activisten.

Krakers criminaliseren

In de vorige legislatuur werden er ook twee wetsvoorstellen ingediend om het kraken strafbaar te stellen, een door Karin Temmerman (sp.a) en een door Mathias De Clercq (Open Vld). De aanleiding waren de vele kraakacties in Gent. Temmerman moest haar wetsvoorstel – ingediend in december 2013 – toen onmiddellijk intrekken wegens het felle protest uit het sociaal middenveld.

Naast zijn voorstel tot het strafbaar stellen van krakers wil minister Jambon de richtlijnen voor domicilie-controles en het verlenen van hulp bij kraken bespreken. Zijn voorstellen zijn dus verregaand in de criminalisering van krakers en het afbouwen van de onschendbaarheid van de woning.

Jambon heeft aangekondigd dat zijn kabinet binnenkort zal samen zitten met zijn collega’s van Justitie. Zal minister Geens, die enkele weken geleden nog in zijn justitieplan schreef dat hij financiële delinquentie uit het strafwetboek wil halen, meegaan in de poging van Jambon om krakers te criminaliseren?

De PVDA zal dit dossier in elk geval met de grootste waakzaamheid opvolgen.