Inwonersvoorstel Nassau-Dietzterrein

INWONERS VOORSTEL AAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE CRANENDONCK: “2028 een ander Nassau-Dietz terrein”

Indiener: Bezorgde inwoners van de gemeente Cranendonck

Middels dit voorstel wordt de raad van de gemeente Cranendonck gevraagd het volgende te besluiten:

1.     Het college opdracht te geven de onderhandelingen met het COA te stoppen voor een nieuwe overeenkomst voor de periode na 2028.

2.     Het college opdracht te geven om de huidige overeenkomst op te zeggen, zodat de opvang medio 2028 stopt.

3.     Het college opdracht te geven om voor de tussentijd het COA te verzoeken om de COL opvang uit Hoofdstuk II, artikel 4 lid 5 in de bestuursovereenkomst te schrappen.

4.     Het college opdracht te geven om het ministerie van Defensie uit te nodigen om de mogelijkheden voor de periode vanaf 2028 te bespreken.

Aan de Raad van gemeente Cranendonck,

Proces tot nu toe

Uw Raad heeft op 8 maart 2022 het “Initiatiefvoorstel Stoppen met het AZC“ aangenomen en daarmee een duidelijk signaal afgegeven aan het College. Tot op heden zijn er geen zichtbare resultaten geboekt die de situatie rondom het AZC in de gemeente Cranendonck lijken te verbeteren. Ook zijn er geen garanties dat de situatie de komende tijd gaat verbeteren. Daarnaast blijkt uit een lopend WOO-verzoek dat er weinig inhoudelijke documenten beschikbaar zijn in dit dossier. Tot slot heeft de gemeente de uitslagen uit de inwonersenquête al geruime tijd binnen. Van deze uitslagen is aangegeven dat deze leidend zijn in de verdere onderhandelingen.

Lopende overeenkomst

Het college heeft een rapport van bevindingen gemaakt op basis van gesprekken met het COA, de staatssecretaris en andere ketenpartners. Deze overleggen hebben tot dusver niet tot zichtbare verbeteringen geleid voor Cranendonck en haar inwoners en lijkt langer wachten met ingrijpen niet verantwoord.

In het verleden zijn de kaders in de BOVK tussen de gemeente Cranendonck en het COA diverse keren aangepast, waarbij de gemeente Cranendonck in alle redelijkheid en billijkheid heeft meegewerkt aan de aanpassingen. Daarnaast heeft onderzoek uitgewezen dat de kaders zoals deze nu zijn opgenomen in de BOVK nogmaals aangepast of geschrapt kunnen worden. In het uiterste geval moet een gang naar de (voorzieningen)rechter niet langer worden uitgesloten. Daarom wordt voorgesteld om het college de opdracht te geven om in de huidige overeenkomst tussen de gemeente Cranendonck en het COA tot 2028 aan te passen op het volgende

Hoofdstuk II, Artikel 4, Lid.5 in de bestuursovereenkomst (BOVK) van d.d. 8 februari 2018 tussen het COA en de gemeente Cranendonck te wijzigen naar alleen Proces Opvang Locatie (POL) dan wel verwijderen. Dit ter voorbereiding op de aflopende BOVK in 2028.

Het college in de aankomende gesprekken met het COA aangeeft dat een voortzetting van de centrale COL-opvang zoals die in Hoofdstuk II, Artikel 4, lid-5 is opgenomen in de bestuursovereenkomst (BOVK) tussen COA en gemeente Cranendonck, niet langer wenselijk is en het COA verzoekt tot sluiting.  

Stoppen met het AZC vanaf 2028

In de afgelopen jaren zijn er diverse inspanningen geweest van zowel het Rijk als het COA om de situatie met betrekking tot de overlast en het onveiligheidsgevoel van de Cranendonckse inwoners te verbeteren. Tot op heden hebben deze inspanningen niet geleid tot een verbetering van de situatie. De criminaliteitscijfers zijn aantoonbaar gestegen sinds 2018, (zie o.a.  Memorie van Toelichting Integraal Veiligheidsplan 2023 – 2026 en cijfers van de landelijke politiediensten) het moment van de totstandkoming van de COL opvang. Daarnaast hebben diverse dienstverlenende instanties zich inmiddels genoodzaakt gevoeld eigen maatregelen te treffen. Zo is er op dit moment permanente toegangscontrole op het station Maarheeze en stopt buslijn 11 niet meer bij de halte liggend aan het AZC Cranendonck. De Nederlandse Spoorwegen heeft zelfs in overweging om het station Maarheeze in de toekomst te mijden. Aangezien er geen vertrouwen meer is dat verder overleg tussen alle betrokken partijen gaat zorgen voor een substantiële verbetering, stellen wij voor het college de opdracht te geven om:   De onderhandelingen te staken die nu gaande zijn tussen gemeente Cranendonck en COA, en geen verdere gesprekken meer voeren die betrekking hebben tot een langdurige overeenkomst tussen genoemde partijen, en louter aandringen op ontmanteling van het AZC terrein in de gemeente Cranendonck op de einddatum genoemd in de BOVK.  

Zoals in de BOVK vermeld staat vervallen alle hieruit voortvloeiende overeenkomsten en sluit het AZC-Cranendonck op de gestelde datum in het document. Zie onderstaande:  

Artikel 9 lid.6: ‘Opzegging/beëindiging van de bestuursovereenkomst leidt tot het eindigen van deze Samenwerkingsovereenkomst en alle uit deze Samenwerkingsovereenkomst voortvloeiende overeenkomsten, per de datum waartegen de bestuursovereenkomst is opgezegd’.  

Uit de opgevraagde stukken uit het lopende WOO-verzoek blijkt over bovenstaande het volgende: “de gemeente heeft juridisch gekeken naar de bestuursovereenkomst in relatie tot de verschillende data 2024/2028. Dat is ook door de landsadvocaat van het COA gedaan, ANONIEM. Deze geeft aan dat de datum 2028 de juiste datum zou moeten zijn op basis van de stukken die er liggen. In de communicatie wordt steeds het jaar 2024 genoemd, het COA ziet dit anders en wil dit graag toelichten samen met de landsadvocaat. Het is ook belangrijk dat de gemeente in positie is om te weten waar het COA denkt juridisch te staan zodat de gemeente in de positie komt daarop te reageren op het moment dat het spannend gaat worden, COA heeft dit laten uitzoeken, de landsadvocaat kan dat toelichten. Hiervoor wordt een aparte afspraak gepland.”  

Het COA gaat op basis van het betreffende gespreksverslag, dus ook uit van 2028 als datum van einde van de overeenkomst. De gemeente Cranendonck kan derhalve op dit moment de overeenkomst opzeggen, zodat deze in 2028 definitief afloopt.

Tot slot geeft de gemeente het volgende aan als reactie in de uitzending van Hart van Nederland (SBS6) van 5 april j.l.: "Omdat de gemeente contracten heeft met het COA tot begin 2028 die de gemeente niet zomaar eenzijdig kan beëindigen, is de gemeente in gesprek met COA om tot een andere overeenkomst te komen. Met als doel de huidige vorm van het AZC te beëindigen en de overlast in Cranendonck terug te dringen". Ook deze passage geeft aan dat het opzeggen van de contracten vanaf 2028 mogelijk is.

Defensie op het Nassau-Dietz terrein

Het college heeft meermaals aangegeven dat de inwonersraadpleging voor hen leidend zou zijn richting de onderhandelingen. Op basis van de inwonersraadpleging dienen de onderhandelingen met betrekking tot de Nassau-Dietz kazerne plaats te vinden met Defensie en niet met het COA.   

Op pagina 37 uit de “inwonersraadpleging over de toekomst van het Nassau-Dietz terrein” van I&O, gepubliceerd in april 2023 (rapportnummer 2023/068). Hieruit blijkt dat de inwoners van Cranendonck positief tegenover een militaire bestemming staan. Kanttekening hierbij is dat uit geen enkel gesprekverslag tussen gemeente en defensie blijkt dat er te kennen is gegeven dat er een keuze is tussen defensie of een COA-locatie in de toekomst, wat een toekomstige invulling nog volledig in het midden laat. Dit concluderende stellen we voor het college de opdracht te geven om:

De mogelijkheden te onderzoeken voor een ingebruikname van het terrein door het ministerie van defensie, na de aflopende overeenkomst tussen gemeente en het COA medio 2028.          

Juridisch  

De BOVK en SOVK tussen de gemeente Cranendonck en het COA kunnen worden aangepast, waarbij de mogelijkheid bestaat om artikelen te wijzigen of te schrappen. Daarnaast is een contractuele einddatum opgenomen voor het jaar 2028 dat tevens wordt bevestigd door het COA zelf in openbaar gemaakte stukken. Derhalve kan de gemeente de overeenkomst opzeggen.

Wat zegt de wet- en jurisprudentie hierover, en of er eerder uitspraken liggen waarbij een remedie als nakoming vorderen, de opschorting inroepen, wijziging verzoeken, (gedeeltelijke) opzeggen, (gedeeltelijke) ontbinden (al dan niet vanwege de aanvullende werking van de redelijkheid en billijkheid van art. 6:248 lid 1 BW)  

⮚ De wet is eigenlijk betrekkelijk simpel als het gaat om een duurovereenkomst (DOVK), en het (geheel of gedeeltelijk) ontbinden daarvan. Naast het in goed overleg uit elkaar gaan, bestaat ook de mogelijkheid om het eenzijdig buitengerechtelijk door een contractspartij of op verzoek van een partij door de rechter te laten ontbinden. Hiervoor is wel een gang naar de rechter nodig en is het alleen aan een rechter om te bepalen of de grondslag voor ontbinding voldoende redelijkheid en billijkheid omvat.  

⮚ Ook voor het aanpassen en het verwijderen van kaders in een DOVK geldt hetzelfde. In goed overleg of buitengerechtelijke door een contractspartij of een gang naar de rechter. Hiervoor hoeft niet na aanpassing een compleet nieuwe DOVK te worden opgesteld. Omdat in de SOVK wordt verwezen naar het Nederlands recht, geldt dit ook voor de BOVK waar er een verwijzing in staat hierover. Dit maakt dat we met de eerdergenoemde wet- en regelgeving te maken hebben (boeken 3 en 6 van het burgerlijk wetboek deel 3&6) en dat het in een uiterst geval alleen aan een rechter is.  

Financieel

De gemeente Cranendonck ontvangt zowel middelen uit het faciliteitenbesluit opvangcentra als de algemene uitkering. Indien het AZC sluit, dient deze gemiste inkomstenbron opgevangen te worden. Hier kan de komende vier jaar een plan voor worden uitgewerkt op welke wijze deze gemiste inkomsten kunnen worden gedekt.  

Communicatie 

Na vaststelling van het voorstel zal de overeenkomst met het COA worden opgezegd voor de in de overeenkomst genoemde datum. De raad wordt hier actief van op de hoogte gehouden.  

Wij stellen U voor om bijgaand in concept opgemaakt besluit vast te stellen.

Namens bezorgde inwoners van de gemeente Cranendonck  

Dirk van Asten en Steve van Ham (Cranendoncks Belang '24)    Neem contact op met de schrijver van de petitie